Wat ging er mis? Jeugdzorg door een NLP-bril

Alarmerende rapporten van de inspectiediensten van de ministeries geven begin november van dit jaar de doorslag: de decentralisatie van de jeugdzorg wordt teruggedraaid. Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg. De overdracht van taken, geld en verantwoordelijkheden ging gepaard met aanzienlijke bezuinigingen. Bijna vijf jaar na dato blijkt dat er onvoldoende geld is, een groot tekort aan (gekwalificeerd) personeel en kinderen (te) vaak van de ene op de andere wachtlijst belanden. De inspectie vindt dat de ‘bemoeienis’ van de gemeenten met dit onderwerp nodeloos vertragend werkt. De ministers De Jonge (Volksgezondheid) en Dekker (Rechtsbescherming) vinden dat de samenwerking tussen gemeenten te vrijblijvend blijft en willen (een deel van) de jeugdzorg om die reden weer bij de 42 bestaande jeugdzorgregio’s onderbrengen. Ze verwachten een besparing op de inkoop van de zorg en een afname van de administratieve lasten. Wat ging er mis?

“Falen bestaat niet, er is alleen feedback” is één van de uitgangspunten van NLP. Van fouten kun je leren. Dat betekent wel dat je bereid bent te onderzoeken welke fout(en) je hebt gemaakt. Inzake de jeugdzorg worden op Linkedin en Twitter verschillende mogelijke oorzaken genoemd waaronder de Aanbestedingswet. Er wordt geroepen dat we het stelsel moeten ‘ordenen’ zodat duidelijk is wie waarvoor verantwoordelijk is. Van alles passeert de revue. Logisch: iedereen kijkt vanuit zijn eigen expertise c.q. zijn wereldmodel (NLP) naar de materie, maar wat is de daadwerkelijke oorzaak? Eind oktober constateerde het CBS  dat het aantal jongeren met jeugdzorg blijft stijgen, evenals de duur van de verleende zorg. Wellicht is ook dit een interessant gegeven om nader te onderzoeken, maar laten we het eens over een heel andere boeg gooien.

Stel dat de oorzaak veel meer zit in de samenwerking die niet functioneert. Als dit zo is, moeten we ons serieus afvragen in welke mate het met het terugdraaien van de decentralisatie wel gaat lukken om betaalbare en kwalitatief hoogwaardige zorg te verlenen. Samenwerking vergt namelijk meer dan alleen een gezamenlijk doel. Wanneer een team is samengesteld om te werken aan een specifiek gezamenlijk doel, zou je je eerst af moeten vragen of het wel echt een team is. En hoe gezamenlijk is het gestelde doel in werkelijkheid? Vaak spelen er verschillende belangen in de zogenaamde onderstroom… Welke inkoper herkent dit niet vanuit de praktijk? Een inkoopteam voor een ‘simpele’ aanbesteding levert soms al problemen op. Voor een goede samenwerking is een vertrouwensbasis een eis. Alleen dan kan er open communicatie ontstaan, kunnen verwachtingen over en weer worden uitgesproken en kan men de ander erop aanspreken wanneer iets anders loopt dan afgesproken. Zolang deze vertrouwensbasis er niet is en onderlinge dynamieken of verschillende (onuitgesproken) belangen een rol spelen, komt de samenwerking nooit (goed) van de grond.

Iedere inkoper weet dat samenwerking schaalvoordelen oplevert, maar weet elke inkoper ook dat open communicatie en het managen van verwachtingen een wezenlijk onderdeel uitmaken van de rol als procesbegeleider? Hier komt het niet op vakkennis aan. Hier gaat het over softskills en precies daarom is NLP voor inkopers een mooie tool! NLP gaat over communicatie, over het bewust maken van onbewuste processen en over gedragsverandering. NLP leert je anders kijken. Het leert je vanuit de huidige situatie onderzoeken wat de problemen en belemmeringen zijn voordat je naar de gewenste situatie toe werkt. Misschien ligt daar voor de jeugdzorgproblematiek ook (een deel van) de oplossing? Wat de oorzaak ook is: zodra kwetsbare kinderen de dupe zijn, betalen we altijd teveel leergeld! Laten we hopen dat deze kinderen met de nieuwe maatregel wel ècht snel en goed geholpen zijn omdat de ministers heel goed weten wat er eerder mis ging en zij daarop hebben ingegrepen…